Memur maaşları bildiğiniz üzere birçok kritere göre farklılık gösterebilmektedir. Bunların başında eğitim durumu, mevki, görev, kurum, medeni durum ve çocuk sahibi olup olmadığınıza göre de farklılık gösterebilmektedir. Derece artışı memur maaşlarında elbette etkili olmaktadır. Memurun dereceye göre maaşı artmakla kalmaz aynı zaman diğer haklarında da değişimler olmaktadır. Her şeyden önce ek gösterge ve ek ödemeyi de etkiler. Derece 1 ve 15 arasında yer almaktadır. Derece artışı memur maaşlarında 15 ten 1 e kadar yükselebileceğiniz ve en yüksek derecenin 1 olarak derelendirildiği bu artışa göre memurun maaşından tutunda izin hakkına kadar her konuda farklı haklar elde etmesine yarayacak önemli bir ölçüdür.
657 sayılı Devlet Memurları kanuna göre; kadrolu memurlar için geçerli olan derece sistemi mevcuttur. Memurluk sisteminde 1 ile 15 arasında derecelendirme yapılır. Yeni başlayan bir memur en düşük dereceden başlar ve üç yılda bir derece alarak, en yüksek 1 derecesine ulaşır. Derece yükseldikçe memurun maaşı arttığı gibi, görevde yükseldikçe özlük haklarında da değişiklikler olur. Örneğin, yıllık izinler 20 günden 30 güne yükselir.
Derece yükselmesi, memurun maaşını en çok etkileyen unsurdur ama memurun maaş artışını unvanına göre farklı oranlarda etkiler. Bu nedenle derece artışlarında belli bir oran verebilmek mümkün değildir.
Derece ve Memur Maaşı Arasındaki İlişki
Bunun sebebi her memur adayı, mezun olduğu okul durumuna göre 3 derece yukarısından memur olarak göreve başlayabilir. Memur olmak için tercih yaparken, tercih kılavuzunda farklı derece rakamları bulunmaktadır.
Memurun derecesinin yükselmesi kadro gibi istisnalar hariç, ek göstergeyi ve ek ödemeyi artırır. Ödenecek tüm tutarlara artış yönünde bir etki yaparak maaşlara da artış olarak yansır ve özellikle emeklilik maaşı ve emeklilik ikramiyesini derece farkı çok etkiler.
Derece yükselmesine bağlı olarak özlük haklarında değişiklik olduğunu belirtmiştik. Bunlardan biri de 3. Dereceye gelindiğinde memur yeşil pasaport alma hakkına sahip olur. Sadece kendi için değil, eşi ve çocukları da aynı hakka sahip olur. Böylece memur ve ailesi yurt dışına çıkışta ciddi kolaylıklara sahip olunmuş olur.
Derece Yükselmesinin Maaşa Etkisi Fazladır
Öğrenim durumu ve hizmet sınıfına göre belirtilen derece ve kademeden göreve başlayan memur, olumsuz bir durum yaşanmadığı sürece (ceza alımı gibi,…) her yıl bir kademe ilerler ve her üç yıl sonunda da bir derece alır. Derece yükselmeyi, kademe ilerlemeyi ifade eder.
Daha önceden amirin derece yükselmesinde bir etkisi yokken, son torba kadro uygulaması sonucunda, amirlerin derece yükselmesine etkisi çok fazladır. Bunu örnekle açıklamak daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
Örneğin; dört yıllık üniversite mezunu olan bir kişi VHKİ olarak 5. dereceden maaş alıyor. 90 gösterge üzerinden 658 TL ek ödeme alırken, amirinin önerisi üzerine 3. dereceden torba kadro alır ise ek ödemesi 731 TL’ ye yükselecektir.
